قرارداد ۲۵ ساله؛ ترس از غرب و پناه بردن پشت دیوار چین
تصاویر تاریخی لحظه ثبت امضای محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه رژیم ایران پای قرارداد ۲۵ ساله تا سال‌ها در خاطره هر ایرانی باقی خواهد ماند؛ تصویری از وادادگی جمهوری اسلامی که پس از شکست توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، از غرب ناامید شده و به پایگاه کمونیست‌ها یا آنچه علی خامنه‌ای «شرق» می‌نامد، کوچ کرده است.
به گزارش «تلویزیون آزادی» آنچه شنبه هفتم فروردین در تالار وزارت امور خارجه ایران رخ داد، حاصل فرمان مستقیم رهبر رژیم ایران برای تغییر الگوی سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. رژیم‌های توتالیتر در عصر دوقطبی شدن جهان، تمایل شدیدی به حضور در هر دو پایگاه شرق و غرب دارند؛ اما رژیم ایران به دلیل سرخوردگی ناشی از شکست برجام و تحمل تحریم‌های سخت، گمان می‌کند پس زدن دست غربی‌ها و پناه بردن به اردوگاه کمونیست‌های روسی و چینی، راه نجات است.
علی خامنه‌ای بحث «نگاه به شرق» را اواخر مهر ۱۳۹۷ در یک سخنرانی مطرح کرد. او نگاه به غرب را «معطلی» خواند و تأکید کرد که باید «نگاهمان به شرق باشد.» شاید آن زمان هیچ‌کس نمی‌دانست «نگاه به شرق» کلیدواژه مهمی درباره راهبرد کلان و بلندمدت رژیم ایران در زمینه سیاست خارجی باشد؛ اما اکنون با قرارداد ۲۵ ساله این رژیم با چین، مشخص شده که جمهوری اسلامی از ترس غرب، قصد دارد پشت دیوار چینی‌ها و دژ روس‌ها پنهان شود.
هدف و خواسته جمهوری اسلامی از راهبرد نگاه به شرق چیزی جز تضمین حیات سیاسی-اقتصادی‌اش نیست. این توقع رژیم ایران، همپوشانی گسترده‌ای با سیاست بین‌المللی کشورهای این بلوک به ویژه چین دارد. سیاست نوین چین خیلی هم پیچیده نیست؛ این کشور با بودجه چند صد میلیارد دلاری در پی احیای جاده ابریشم است و در این طرح قصد دارد با سرمایه‌گذاری‌های کلان در کشورهای ورشکسته‌ای همچون ایران، آن‌ها را تحت نفوذ خود درآورد.
این کشورهای ورشکسته که نیاز مبرمی به پول دارند، به سادگی نخواهند توانست از زیر بار دِین چینی‌ها خارج شوند؛ بنابراین، از دیدگاه دولت چین، سرمایه‌گذاری‌های کلان در کشورهای ضعیف آسیایی، به ویژه کشورهای خاورمیانه راهی مطمئن برای ایجاد نظم نوین اقتصادی با هدف به چالش کشیدن آمریکا و عقب راندن این ابرقدرت است.
از سوی دیگر، امضای قرارداد با چین نه‌فقط به معنای دگردیسی رژیم ایران در سیاست خارجی‌اش است، بلکه رویکرد جامعه را هم نسبت به چگونگی مواجهه با این رژیم را هم تغییر خواهد داد. آنچه از واکنش‌های شهروندان طی روزهای گذشته می‌توان فهمید، شوکی است که آن‌ها را در بر گرفته و هنوز در حال تجزیه و تحلیل شرایط هستند. با گذر از این شوک و درک آنچه اتفاق افتاده، شهروندان ایرانی قطعاً به اشکال مختلف اعتراض خود را نسبت به ایران قرارداد که آن را «ترکمنچای دوم» و «فروش ایران» می‌خوانند، نشان خواهد داد.
بااین‌حال، طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه جمعی از شهروندان در شهرهای تهران، کرج، اصفهان و گیلان مقابل استانداری‌ها و فرمانداری تجمع کردند و خواهان ابطال یا لغو قرارداد ۲۵ ساله با چین شدند. گزارش‌ها و همچنین فیلم‌های منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد نیروهای امنیتی ضمن ضرب و شتم معترضان در شهرهای تهران و اصفهان، برخی از آن‌ها را بازداشت کرده‌اند.
با وجود اعتراضات گسترده شهروندان، مقامات جمهوری اسلامی حاضر به انتشار مفاد یا متن قرارداد با چین نیستند و تأکید می‌کنند که این قرارداد «غیرالزام آور» است و لزومی به انتشار بندهای آن نمی‌بینند.
اما علی ربیعی، سخنگوی دولت روز سه‌شنبه دهم فروردین در اظهاراتی متفاوت برای توجیه عدم انتشار مفاد قرارداد، مدعی شد «ما هیچ ملاحظه‌ای برای انتشار آن نداریم اما شاید نظر طرف چینی متفاوت باشد.» او همچنین بدون اشاره به هیچ فرد یا گروه خاصی، ادعا کرد که «یک جریان عملیات روانی بزرگی را به راه انداخته‌اند.»
عدم انتشار مفاد قرارداد ۲۵ ساله علاوه بر اینکه خشم شهروندان را دوچندان کرده، موجب افزایش حدس و گمان‌ها درباره محتوای این سند شده است. برخی شهروندان و حتی کنشگران مخالف رژیم ایران این قرارداد را با قرارداد چین با کامبوج مقایسه کرده‌اند؛ قراردادی که گفته می‌شود طی آن منابع طبیعی این کشور به غارت رفت و چین کنترل زیرساخت‌های اساسی این کشور را در اختیار خود گرفت.
